Patrick Pester
Dünya çapında pek çok kültür, ölen sevdiklerini cenaze töreni düzenleyerek onurlandırmayı tercih ediyor. Bu uygulamaya eşlik eden törenler tarih ve gelenek açısından son derece çeşitlidir ve bir kültürden diğerine farklılık gösterebilir. Peki ilk cenaze töreni ne zaman yapıldı?
Bu sorunun kesin bir cevabı yok; Çünkü bırakın keşfedilip incelenmeyi, tüm mezar alanları koruma altında bile değil. Ancak şu ana kadar bulunan en eski kanıtlar Orta Paleolitik döneme (yaklaşık 300 bin ila 30 bin yıl öncesine) işaret ediyor.
İLK MEZAR YÜZYİRMİBİN YIL ÖNCE HAZIRLANMIŞTI
Arizona Üniversitesi’nden antropoloji profesörü Mary Stiner yaptığı açıklamada, “En az 120 bin yıl önce kasıtlı olarak gömülmüş bir insan vücudu olduğunu düşündüğümüz bir şeye sahibiz” dedi.
Stiner daha eski mezarların olasılığını göz ardı etmiyor ancak çağdaş insanlar bağlamındaki en ikna edici erken örnekler, Homo sapiens’in ölülerinin gömüldüğü Orta Paleolitik döneme aittir. Bazı tartışmalı araştırmalar, soyu tükenmiş hominidlerin ölülerini yaklaşık 300 bin yıl önce şu anda Güney Afrika’da bulunan bir bölgeye gömdüklerini ileri sürüyor; ancak bu görüş bilim camiasında hâlâ tartışılıyor.
Tarihi 120 bin yıl öncesine dayanan ve anatomik açıdan ‘modern’ olarak sınıflandırılan en eski insan mezarları, bugün İsrail sınırları içinde kalan Kaf Mağarası gibi mağaralarda bulundu. Avustralya Müzesi’ne göre aynı mağaralarda 115 bin yıl öncesine ait Neandertal mezarlarının kalıntıları da mevcut. Stiner, Orta Paleolitik dönemde insanların mağaraları yoğun olarak kullandığını, burada yaşadığını, beslendiğini ve sosyalleştiğini belirtiyor.
Stiner gibi araştırmacılar, bu ilk mağara mezarlarının, mağara çökmesi gibi doğal bir olaydan ziyade, bilinçli insan davranışı sonucu oluştuğundan eminler; Çünkü bulunan kemikler, bazı insan yapımı nesnelerle birlikte cenin benzeri bir duruşa yerleştirilmişti ve bazı buluntularda daha eski çökeltilerin bir gömme işlemi nedeniyle bozulduğu açıkça görülüyor.
İçgüdüsel bir koruyucu davranış olabilir
Stiner, “Gerçekten birisi bir çukur kazdı ve onu bir sürü kültürel malzemeyle doldurdu” dedi. Üstelik bu tür olayların gruplar halinde gerçekleştiğini mağaralarda da çok sık görüyoruz. “İnsanlar ‘Tamam, bunu farklı bir vücutla tekrar yapalım’ diye düşündüler” diyor.
Gömme davranışının kökenleri tam olarak anlaşılamamıştır; Ancak eski insanların ölülerini mağaraların içine ve dışına atmasının birçok nedeni olmalı. Cambridge Üniversitesi İnsan Evrimi Araştırma Merkezi’ndeki Duckworth Laboratuvarı’nın küratörü Trish Biers, bir röportajda insanların ve diğer birçok hayvanın çürümeye karşı “doğuştan tiksinti duygusuna” sahip olduğunu söyledi. Biers, “Ölmeye ve çürümeye başladığınızda bir şeylerin ters gittiğini anlarsınız ve bu aslında çok tatsız bir süreçtir” diyor.
Cesetler çürümeye ve kokuşmaya başlayınca, içindekileri sineklere, hastalık yayan mikroplara ve böceklere maruz bırakan insanların, bu cesetlerle başa çıkmanın bir yoluna ihtiyacı vardı. İlk etapta mezarlar veya diğer ceset imha yöntemleri, ölümün yol açtığı bu pratik sorunu ilk etapta ortadan kaldırmış olabilir, zamanla daha da karmaşık hale gelebilir.
DOĞAL ÇEVREYE GÖRE FARKLI SÜREÇ
Cenaze törenlerine giden yol tam olarak doğrusal değildi ve zamanla daha karmaşık hale geldi. Oxford Handbook of Burial and Grave Archaeology (Oxford University Press, 2013) dergisinde yayınlanan bir çalışma, Avrasya’daki ayrıntılı mezarların Üst Paleolitik dönemde (45 bin ila 10 bin yıl önce) ortaya çıkıp kaybolduğunu ve mezarların genel olarak oldukça eski olduğunu göstermektedir. ova. İçinde günlük hayatta kullanılan eşyaların bulunduğu ortaya çıktı.
Avrasya odaklı araştırmanın yazarları, bu mezarlardan nispeten az sayıda bulunması nedeniyle Üst Paleolitik dönem mezarlarının doğası ve anlamı hakkında kesin çıkarımlara ulaşmanın son derece zor olduğunu da belirtiyor. Ayrıca antik mezarlar bölgeye göre farklılık göstermektedir.
Biers’e göre insanların ölülerini gömme şekli, yaşadıkları habitat ve insanların elinde bulunan malzemeler de dahil olmak üzere bir dizi faktöre bağlı olmalı. Kremasyonlu cenazeler çok sonrasına kadar gerçekleşmedi. Kaydedilen en eski ölü yakma töreni ‘Mungo Hanım’ olarak biliniyor ve yaklaşık 40 bin yıl önce yapılmıştı. Biers şunu ekliyor: “Cenazeler hakkında eğitim vermenin ve cenaze uygulamalarını araştırmanın en sevdiğim yanlarından biri bunların çok değişken olmasıdır.”
Orijinal makale WordsSideKick.com web sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
