Kristina Killgrove*
Bilim adamlarının iki iskelet üzerinde yaptığı DNA analizi, Avrupa’ya kalıcı olarak yerleşen ilk modern insanın yaklaşık 37 bin yıl önce Kırım’a yerleştiğini gösterdi. Sonraki 7.000 yıl boyunca onların torunları, Venüs heykelcikleri, taş aletler ve mücevherler üreten bir kültürün doğuşunu sağladı.
Her ne kadar antropologlar, bazı insan gruplarının yaklaşık 60 bin yıl önce Afrika’yı terk etmeye başladığını uzun zamandır biliyor olsa da, bu toplulukların çoğu göçebeydi ve bir bölgede uzun süre kalmıyorlardı. Üstelik yaklaşık 40 bin yıl önce, İtalya’nın güneyindeki bir süper yanardağ, Avrupa’da yaşayan modern insanların (H. sapiens) ve Neandertallerin çoğunu yok etti. Bu olaylar antropologların günümüz Avrupalılarının atalarının ne zaman buraya gelip yerleşmeye başladığını merak etmelerine neden oldu.
BURAN KAYA’NIN AÇIKLADIĞI SIR
Uluslararası bir araştırma ekibi, Kırım Yarımadası’ndaki ‘Buran-Kaya III’ kazı alanında ortaya çıkan bir grup iskelet arasında Avrupa’nın ilk yerleşen sakinlerini bulduklarını düşünüyor. Grup bulgularını 23 Ekim’de ‘Doğa Ekolojisi ve Evrimi’ dergisinde yayınladı.
İlk kez 1990 yılında keşfedilen bir mağara alanı olan ‘Buran-Kaya III’, Orta Paleolitik dönemden Orta Çağ’a kadar en az 50 bin yıllık zengin bir insan faaliyetleri birikimini içeriyor. Ancak arkeologlar en çok 38 bin ila 34 bin yıl öncesine ait katmanlarla ilgileniyor; çünkü Gravettian kültüründen kalma eserleri andıran taş aletler ve oyulmuş kemikler gibi nesneler içeriyorlar.
Bu kültür yaklaşık 33 bin yıl önce ortaya çıkmış ve zamanla Avrupa’ya yayılmıştır; Bu durum, Buran-Kaya’nın Avrupa’da kurulan kalıcı yerleşimlerin en eski kanıtı olabileceğini ve Gravettian kültürünün doğuşuna yol açmış olabileceğini ortaya çıkardı.
İKİ ADAMIN İSKELETLERİNDEN ALINAN GENOMLAR DİZİLENDİ
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden (CNRS) paleogenomik uzmanları Eva-Maria Geigl ve Thierry Grange liderliğindeki bir araştırma grubu, Buran-Kaya’daki yerleşimcilerin üretim yapanların atası olup olmadığı sorusuna yanıt bulmak için karbon testi kullandı. Gravett araçları. yaklaşık 35.800 ila 37.500 yıl öncesine tarihlenen iki adamın iskeletlerinden genomları sıraladı.
İki adamın genomlarını sıraladıktan ve bunları Avrupa’da yaşayan diğer insanlarla karşılaştırdıktan sonra araştırmacılar, erkeklerin yaşlılardan çok daha genç (daha yeni) Avrupa genomlarına benzediği sonucuna vardı.
Araştırmanın yazarları, bu bulgunun, Buran-Kaya halkını, süper yanardağ patlamasının ardından güney İtalya’daki Phlegraean Ovaları üzerinden Avrupa’ya giren nüfus dalgasının içine yerleştirdiğini öne sürüyor.
YEDİ BİN YILDA ORTAK KÜLTÜR OLUŞTURDULAR
Özellikle Buran-Kaya halkı bu bölgeden yaklaşık 3 bin kilometre uzakta yaygın olarak bulunan Gravettian tarzı taş aletlerle kendilerini 7 bin yıl sonra göstermişlerdir. Araştırmacılar, yaklaşık 38 bin ila 35 bin yıl önce iklim değiştiğinde, insanların Kırım ve diğer güney sığınaklarından diğer bölgelere yayıldığını, Doğu ve Orta Avrupa’ya akın ederken kültürlerini de yanlarında götürdüğünü savundu.
Geigl, e-posta yoluyla şunları söyledi: “Araştırmamız, Avrupalı insanların yapbozuna modern insanlar tarafından anatomik bağlamda eklenen temel bir parçayı ortaya koyuyor.” Geigl, söz konusu genetik sonuçların Ukraynalı arkeologların bir hipotezini desteklediğini, yani ‘Buran Kaya III’ten gelen bireylerin Gravettian kültürünü ortaya çıkaran Batı Avrupalıların ataları olduğu’ yönündeki hipotezi desteklediğini ekledi.
‘TORUNLARI AVRUPA’DA KALACAK GÖRÜNÜYOR’
Ancak iki genomu geniş alanlara yayılan, uzun ömürlü bir kültüre bağlamak sanıldığı kadar kolay bir iş değil. Araştırmada yer almayan ABD’deki Colorado State Üniversitesi’nden antropoloji profesörü Mika Glantz, Buran-Kaya’da bulunan kısmi genomlar hakkında şunları söyledi: “Buran-Kaya III’te yaşayan insanların ataları Avrupa’dan buraya gelmiş, onların torunları ise “Avrupa’da kalmış gibi görünüyor” yorumunu yaptı ve zaten birçok taraftan bildiğimiz konuları doğruladığını belirtti.
Ancak Glantz, genomların alet üretimi modeliyle eşleştirilmesine karşı uyarıda bulundu; çünkü onun deyimiyle araçların coğrafi ve zamansal dağılımı ‘derin ve yaygındır ve bir genom yalnızca tek bir yeri ve tek zamanı temsil eder.’
Glantz, alet geleneklerinin, gelişimlerine katkıda bulunan birden fazla genetik popülasyon tarafından paylaşıldığı gerçeğinin daha iyi anlaşıldığını ekledi.
‘TAM BİR NÜFUS DEĞİŞİMİ DEĞİLDİR.’
Her ne kadar erken dönem bireylerle olan bu Gravettian ilişkisi gelecekteki çalışmalarda geçerli olmasa da Geigl ve grubunun ürettiği genomik sonuçlar farklı bir bulguyu ortaya çıkardı: Kısacası ‘Flegraean’ popülasyonundaki patlama Homo sapiens’in tamamen yok olmasına yol açmadı. ve Güney Avrupa’da yaşayan Neandertaller. .
Geigl, “Sonuçlarımız, iklim krizinden sağ kurtulan ve yaklaşık 38 bin yıl önce Doğu Avrupa’ya gelen yeni yerleşimcilerle çiftleşen insanların var olduğunu ortaya koyuyor” dedi ve ekledi: “Bu nedenle tam bir nüfus değişikliği olmadı.”
*Arkeolog.
Orijinal makale WordsSideKick.com web sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
